Author(s):
1. Jovan Vojinović, University Business Academy Novi Sad, Faculty of Dental Medicine in Pancevo, Republic of Srpska, Bosnia and Herzegovina

Abstract:
Složeni šećeri iz grupe polialkohola, dele se na alditole(prave alkoholne šećere) i ciklične pliole. Prema broju kiseonikovih atoma alditoli mogu da budu heksitoli(sorbitol), pentitoli(ksilitol) i tetritoli(eritrol). Pokazuju niz henijskih i biohemijskih osobina koji utiču na njihovu interakciju sa mikroorganizmima i površinom gleđi i nasuprot glukoze, fruktoze i njihovih di i polikompleksa(saharoza, skrob i sl.) deluju inhibirajuće na acidogene procese i potpomažu remineralizaciju zubne gleđi. Najviše eksperimentalnih i kliničkih ispitivanje vršeno je sa ksilitolom i sorbitolom, posebno kada je reč o naučno dokazanim preventivnim efektima. Ksilitol je inače prirodni šećer izolovan još u 19 veku iz stabla breze. Nalazi se i u drugom tvrdom drveću, nekim žitaricama (ovas i dr ) i različitom voću i povrću. Slatkoća je ista kao kod belog šećera (saharoza), sadrži samo 9 cal po kafenoj kašičici, ali ipak može( doduše minimalno) da podiže nivo glukoze u krvi. Javlja se i kao prirodni međuproizvod u unutarćelijskoj preradi glukoze kod nekih životinja i čoveka. Ksilitol deluje na kariogene bakterije u smislu inhibicije glikolitičkog procesa, međusobne agregacije i vezivanja za zubnu peliklu čime se onemogućava formiranje i sazrevanje zubnog plaka. To moze da se odrazi i na prevenciju parodontalnih oboljenja, a postoje dokazi o uspešnom delovanju na streptokokne infekcije srednjeg uha. Više mehanizama je opisano koji mogu da podstiču remineralizaciju gleđi koji će biti detaljnije prikazani u radu. Klinička i epidemiološka ispitivanja jođ od 70-tih godina prošloga veka potvrđuju značajne karijesinhibirajuće efekte kako kod dece tako i trudnica i njihovih potpomaka. Opsežne studije sprovedene u Finskoj i na Marshalskim ostrvima ukazuju da rani tretman ksilitolom značajno utiče na bolje zdravlje mlečnih zuba u kasnijim uzrastima. Primena ksilitola u obliku sirupa kojim roditelji premazuju zube svojih beba, a potom se slobodno može i proguitati, je u obimnim studijama, dokazano delovala na smanjenje rizika od razvoja cirkularnog karijesa. Zbog toga je primena ksilitola uvedena u redovne protokole prevencije i lečenja ranog karijesa kod rizične dece i populacija gde nije moguće primenjivati fluoride visoke koncentracije. Poslednjih godina se ispituje i dejstvo novih nosača ksilitola poput maramica za brisanje zuba, cucli kao rezervoara sa postepenim otpuštanjem i sl. U odnosu na ksilitol ostali alditoli nemaju značajniji broj studija koji bi potkrepili njihove efekte. Eritrol pokazuje obećavajuće rezultate.

Key words:
polioli, ksilitol, rani karijes, prevencija karijesa, kontrola zubnog plaka

Thematic field:
SYMPOSIUM B: Biomaterials and nanomedicine

Date of abstract submission:
03.06.2013.

Number of visits:
183

Conference:
Contemporary Materials - 2013 - Savremeni materijali

Applied paper from author